Wenecja

W czerwcu 1996 roku byłam na wczasach we Włoszech. Pojechaliśmy do Wenecji– miasta znanego z ‘tysiąca’ kanałów i mostów na północy Włoch nad Adriatykiem. Zdjęcia z podróży nie są dobrej jakości, jednak zdecydowałam się wyeksponować je wraz z komentarzem o zabytkach, jakie udało mi się oglądnąć w ciągu zaledwie jednego dnia.

Ponieważ Wenecja to miasto położone na licznych bagnistych wyspach na Morzu Adriatyckim dojechaliśmy z Piazzale Roma przy dworcu kolejowym tramwajem wodnym zwanym vaporetto do Placu Św. Marka (Piazzetta di San Marco).

Jazda tramwajem wodnym z Piazzale Roma przy dworcu kolejowym weneckiej laguny na Plac Ś. Marka

Widok z molo Piazzetta di San Marco na wyspę San Giorgio

Po mieście można poruszać się głównie pieszo lub za dość dużą opłatą przepływać gondolami po Canal Grande.

Jest to kanał zbudowany w XV wieku łączący wenecką lagunę (Piazzale Roma przy dworcu kolejowym) z kanałem św. Marka (Canale di San Marco), przy Piazzetta di San Marco.

Canal Grande – o długości 3,8 km ma kształt odwróconej litery "S" i przepływając przez środek miasta dzieli je na dwie części, każda po 3 dzielnice (siestery): Cannaregio, San Marco i Castello oraz Santa Croce, San Polo i Dorsoduro.

Szerokość Canal Grande waha się od 30 do 60 m osiągając głębokość nawet do 6,0 m. Brzegi łączą cztery mosty:

Most Akademii (wł. Ponte dell'Accademia)
Most Bosych (wł. Ponte degli Scalzi)
Most Rialto (wł. Ponte di Rialto)
Most Konstytucji (wł. Ponte della Costituzione)

Wzdłuż brzegów Canal Grande powstały liczne, znane budowle z fasadami skierowanymi w stronę wody.

Bazylika św. Marka (wł. San Marco) zbudowana została w Wenecji przy placu św. Marka dla pochowania relikwii św. Marka. W 828 roku kupcy weneccy wykradli jego szczątki z Aleksandrii i przywieźli na lagunę. Pomysł pochowania ciała ewangelisty związany jest z legendą, zgodnie z którą Marek podczas podróży morskiej do Rzymu zatrzymał się na lagunie. Tu ujrzał anioła, który słowami: Pax tibi, Marce evangelista meus, ujawnił jemu miejsce pochowania. Św. Marek został obwołany patronem niezależnej Wenecji (pod zwierzchnictwem Bizancjum był nim św. Teodoryk). Skrzydlaty lew, symbol św. Marka, przytrzymujący otwartą księgę z wyrytymi słowami anioła stał się herbem republiki.

W takim stroju miałam problem z wejściem do Bazyliki Św. Marka, zresztą nie tylko ja, kłopot miała również koleżanka w krótkich do kolan spodenkach.

Wnętrze bazyliki prezentuje się bardziej jednolicie, jest podzielone rzędami marmurowych kolumn o złoconych, korynckich głowicach.

Dolne partie ścian i filarów pokrywają płyty marmuru, a powyżej nich oraz na powierzchniach posadzki, kopuł i sklepień ozdobiono bogate mozaiki ze złotych i szklanych tesser przedstawiających motywy religijne.

Za głównym ołtarzem znajduje się cenny zabytek jubilerskiej sztuki bizantyjskiej Złoty Ołtarz (Pala d'Oro).

Plac św. Marka (wł. Piazza San Marco) – jest najbardziej znanym placem tego miasta. Jest najniższym punktem Wenecji i zalewany w czasie przypływu wodą (acqua alta). 130 razy w roku woda podnosi się o metr zalewając Plac św. Marka, 60 razy o 1,20 m. W 1966 roku przypływ 2 metrowy odciął Wenecję od świata. Pojawiająca się woda w szybkim tempie rozlewa się po placu i również bardzo szybko znika podczas odpływu.  

Plac św. Marka połączony jest z Piazzettą San Marco. Ograniczają je budynki pałacu Dożów i bazyliki św. Marka. Na wprost bazyliki znajduje się klasycystyczny budynek skrzydła Napoleona (Ala Napoleonica). Budynek łączy ze sobą budynki Starej i Nowej Prokuracji (Procuratie Vecchie i Procuratie Nuove). Napoleon Bonaparte był zachwycony architekturą placu św. Marka. Polecił wybudować skrzydło zamykające zabudowę placu i uznał plac za najpiękniejszy salon Europy.

Do budynku Starej Prokuracji przylega wieża zegarowa (Torre dell'Orologio) a przy Nowej Prokuracji góruje dzwonnica św. Marka Campanile. Na przedłużeniu placu za wieżą zegarową, obok bazyliki św. Marka znajduje się Piazzetta dei Leonici - placyk, przy którym usytuowany jest budynek kurii biskupiej.

Większość budowli znajdujących się wokół placu została zbudowana w XVI wieku. Nawierzchnie zmieniono w pierwszych latach XVIII wieku.

Pałac Dożów (wł. Palazzo Ducale) – gotycka siedziba władców i rządu Wenecji. Fasada budynku z dwukondygnacyjnymi, ażurowymi arkadami przy Placu Św. Marka.

***

Miasto zostało założone na bagnistej lagunie przez pierwszych wenecjan, którzy uciekając ze stałego lądu chcieli się schronić przed barbarzyńskim plemieniem Hunów. Wenecjanie podjęli się wówczas mrówczej pracy. To było nie lada wyzwanie. W grząski bagnisty grunt wbijali tysiące drewnianych pali, umacniając je kamieniami, na tym układali drewniane deszczółki i kamienne płytki, i na tym zbudowano place i ogrody, kościoły, pałace i domy. 

Zdobycze cywilizacji, industrializacja na sąsiednich wyspach lagun, przepływające statki handlowe, także fale wytworzone przez tramwaje i taksówki wodne są szkodliwe dla nadwątlonych przez sól fundamentów weneckich zabudowań. Wybudowany kanał zatracił część laguny.

Niegdyś opróżniano kanał, osuszano go i prowadzono prace restauracyjne uszkodzonych pali. Pale zatopione w glinie bez dostępu tlenu mogą przetrwać 2000 lat, jednak powietrze działa bardzo niekorzystnie na drewno, uszkadza je w kilka dni.

Globalne ocieplenie, zmiany klimatu doprowadziło do podniesienia poziomu morza o 30 cm. Miasto w naturalny sposób jest wystawione na złe ataki pogody, groźny jest wiatr sirocco.

Ekipy naukowców - geologów, biologów, chemików, inżynierów i architektów starają się uratować i przywrócić ekosystem laguny.