poniedziałek, 20 września 2021

Bułgaria Nessebar 1973

W czasach PRLu Bułgaria była krainą wakacyjnego szczęścia i miejscem wypoczynku prominentów oraz ludzi pracy. Ci ostatni albo nie dojadali przez cały rok, by uciułać na wymarzone wczasy w Bułgarii, albo jechali tam w nagrodę wytypowani przez związki zawodowe i komórkę partyjną. Polacy, Niemcy, Węgrzy jeździli do Słonecznego Brzegu. To kompleks turystyczny (hotele, campingi, pola namiotowe) wzdłuż wybrzeża Morza Czarnego.

W 1973 roku miałam szczęście przez 2 tygodnie opalać się na bułgarskich plażach. Tuż po maturze załapałam się na obóz organizowany przez Towarzystwo Przyjaciół Dzieci w Leżajsku.

Organizator naszych wczasów pod bułgarskim niebem bardzo się postarał. Uatrakcyjnił nam wypoczynek wycieczką do Nessebaru starożytnego miasteczka niedaleko Burgas położonego na wyspie, a raczej na półwyspie. Ludzie bowiem własnoręcznie usypali szeroki pas ziemi, w ten sposób połączyli wyspę z lądem.

Wyspa jest stara, wykopaliska świadczą o jej rozkwicie już kilka wieków przed naszą erą. Miasteczko leżące na atrakcyjnym szlaku otoczone było fortyfikacjami, miało 2 porty i liczne świątynie, głównie cerkwie. W 
1983 roku (10 lat po moim pobycie w Bułgarii) zabytki kultury Nessebaru zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO.

Cerkiew Chrystusa Pantokratora



Miasto przechodziło w ręce Greków, Rzymian, Turków, należało do imperium osmańskiego, rzymskiego, aż wreszcie ostatecznie przeszło w ręce Bułgarów.

Rządził miasteczkiem chan, cesarz lub car, w zależności od epoki. Miasto miało własną monetę.

W Nessebarze na jednej z uroczych uliczek spotkaliśmy starszego człowieka, siedzącego na taborecie, z harmonią w ręce wyśpiewywał piosenki. Kiedy zorientował się, że jesteśmy grupą z Polski bardzo się ożywił. Okazało się, że jest Polakiem, od lat mieszka w Bułgarii. Na tę okoliczność zaśpiewał kilka polskich patriotycznych pieśni, przygrywając jednocześnie na harmonii.

Zanim dotarliśmy do Nessebaru, zatrzymaliśmy się na krótko w Słonecznym Brzegu. Na plaży wykorzystałam wielbłądy, jako tło do zdjęcia.


sobota, 11 września 2021

Zarzecze Pałac Dzieduszyckich na Podkarpaciu

Pałac Dzieduszyckich w Zarzeczu jest jedną z kilku rezydencji arystokratycznych na Podkarpaciu, podobnie jak Pałac Czartoryskich w Sieniawie czy Zamek Potockich w Łańcucie.
Dzieduszyccy organizują w Zarzeczu swoje zjazdy rodzinne, spotkania kulturalne, edukacyjne, bale karnawałowe. 
Od 2008 roku funkcjonuje w pałacu Muzeum Dzieduszyckich. Jest filią Muzeum w Jarosławiu mieszczącego się w zabytkowej Kamienicy Orsettich.
Wśród ekspozycji udostępnionej zwiedzającym jest drzewo genealogiczne (od XV do XX wieku), przedstawiające historii Rodu Dzieduszyckich.

Wieś Zarzecze położona 11 km od Jarosławia w XVIII wieku należała do rodziny Morskich. Poprzez małżeństwo Ignacego Morskiego z kuzynką hr. Magdaleną Dzieduszycką córką Tadeusza rezydencja w Zarzeczu przeszła w ręce Dzieduszyckich. Hrabina Magdalena z Dzieduszyckich Morska rozbudowała posiadłość - pałac usytuowany na wzgórzu, zabudowania folwarczne, ogrody. W okazałym parku bogaty drzewostan - stare dęby, olchy, kasztanowce, jest tam korkowiec amurski, a przed pałacem rośnie 200-letni platan klonolistny, a od strony oranżerii tulipanowiec amerykański.
Pałac w stylu klasycystycznym, charakterystycznym elementem jest okrągła rotunda, o obejściu wspartym na kolumnach doryckich.

Wnętrze pałacowe ma oryginalny wystrój wyposażony w stylowe meble, marmurowe kominki, alabastrowe figury, bibliotekę.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Po śmierci (11 maja 1847 roku) Hrabina swe dobra zapisała bratu Józefowi, wkrótce jedynym dziedzicem majątków został jego syn, hrabia Włodzimierz Ksawery Dzieduszycki (1825-1899). Twórca Muzeum Przyrodniczego im. Dzieduszyckich we Lwowie, fundator kościoła w Zarzeczu; marszałek Sejmu Krajowego, jako jeden z pierwszych w Galicji zniósł pańszczyznę; dr h.c. Uniwersytetu Lwowskiego. Po przejęciu Zarzecza Włodzimierz wprowadził do hodowli nowe rasy zwierząt, zasłużony dla europejskiej ornitologii.
Jednak najczęściej przebywał w zakupionym we Lwowie pałacu przy ul. Kurkowej.

Za czasów Magdaleny Morskiej pałac był schronieniem dla uchodźców powstania listopadowego, w 1863 Włodzimierz Dzieduszycki pomagał powstańcom styczniowym, w czasie I wojny wspomagano wojsko w żywność, w czasie II wojny zatrudniano ludzi do pracy, chroniąc ich tym samym przed wywózką do III Rzeszy. Wśród nich byli wysiedleńcy, emigranci i uciekinierzy z różnych stron, żołnierze AK.
Do Zarzecza przyjeżdżał na polowania Henryk Sienkiewicz. U Dzieduszyckich gościł arcyksiążę Rudolf. W 1942 roku ukrywał się Stefan Wyszyński.
 
 
 
 
 

Linki:
https://dzieduszyccy.pl/muzeum/

piątek, 22 maja 2020

Budapeszt Węgry 2008

Pierwszy raz byłam w Budapeszcie w 1980 roku, zaraz po ślubie. 13 września 2008 roku spędziłam zaledwie kilkanaście godzin. 
Krótko, miałam okazję zapoznania się z kilkoma zaledwie, najistotniejszymi miejscami historycznymi stolicy Węgier takimi jak Plac Bohaterów, Wzgórze Zamkowe, Góra Gellerta, Parlament, Bazylikę Budapeszteńską. Dzisiejsza stolica Węgier do XIX wieku stanowiła trzy osobne miasta: Buda i Óbuda na prawym brzegu Dunaju oraz Peszt – na lewym. Przejeżdżaliśmy mostem Łańcuchowym, mostem Małgorzaty i mostem Elżbiety podziwiając piękne kamieniczki, pomniki, kościoły.

 
***
Fotoalbum

Baszty rybackie (Halászbástya)

Panoramę Pesztu z widokiem na Dunaj, Parlament, Kościoły można oglądać z pięknych architektonicznie krużganków Baszty Rybackiej. Swój przydomek "Rybackie" zawdzięczają targom rybnym, jakie odbywały się tradycyjnie w tym miejscu w epoce średniowiecza. Buda była wówczas portem rybackim, do którego przypływały statki nawet znad Morza Czarnego. Pogoda nam sprzyjała, to i zdjęcia pokazują przepiękne widoki.
Od 1988 r. zarówno widok drugiego brzegu rzeki, jak i same Baszty, wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego UNESCO.

 
Na środku placu okalającego Baszty Rybackie stoi Pomnik św. Stefana, pierwszego króla Węgier. Za jego panowania Węgry przyjęły chrzest.


Plac „Św. Trójcy”

Już w czasach starożytnych dżuma, podobnie jak wiele innych chorób zakaźnych dziesiątkowały ludność Europy. Największą epidemię „czarnej śmierci”, wywoływaną przez Gram (-) pałeczki Yersinia pestis odnotowano w połowie XIV w., ale pod koniec XVII wieku ta straszna choroba pojawiła się ponownie, również w Budzie.

  
  
 
Wtedy burmistrz Budy publicznie przysiągł przed głównym ołtarzem kościoła św. Macieja, że gdy tylko uda się zwalczyć epidemię, wystawi pomnik dziękczynny na placu „Św. Trójcy”. Dotrzymał słowa. 
W pobliżu kościoła Św. Macieja, Hotelu Hilton i Domu Wina, wybudował piękną kolumnę morową, na wzór wzniesionej przez Leopolda I Kolumny Trójcy Świętej na Placu Graben w Wiedniu. Wysoki postument z piaskowca z postaciami św. Rocha, św. Krzysztofa i św. Sebastiana, otoczony postaciami symbolizującymi triumf zwycięstwa nad zarazą stoi w centralnym miejscu na budapeszteńskiej Starówki.
***

Spiżowa statua papieża Innocentego XI z tiarą i laską, a pod jego stopami sztandar turecki. Na cokole są cztery płaskorzeźby. W Budapeszcie znany jest jako „Zbawiciel Węgier”.
Innocenty XI był entuzjastycznym inicjatorem Ligi Świętej, która zgromadziła niemieckie majątki i króla Polski Jana III, aby w 1683 r. pośpieszyli z pomocą Wiedniowi obleganemu przez Turków. Po rozpoczęciu oblężenia Innocenty XI ponownie nie szczędził wysiłków, aby nakłonić chrześcijańskich książąt do pomocy w wydaleniu Turków z Węgier. 

***
Zwiedzając Wzgórze Budańskie, mieliśmy okazję uczestniczyć w międzynarodowym Święcie Wina, gdzie wiele grup z różnych regionów Węgier przyjechało ze swoimi „winnymi plonami”. Dożynki winowe to liczne festyny, imprezy i degustacje. Warto więc wybrać się w tamte strony, by na miejscu skosztować tokaju, byczej krwi (egri bikaver).

 
Korowód uczestników Festiwalu przeszedł ulicami Starówki obok Galerii Narodowej w kierunku Pałacu Królewskiego, gdzie odbywały się kilkudniowe główne uroczystości. Z tego powodu nie udało się nam zwiedzić Pałacu.

***
Kamienica (dawny miejski ratusz budański) funkcjonowała jako ratusz, aż do chwili zjednoczenia się Budy i Pesztu w jedno miasto. Obecnie mieści się tutaj Collegium Budapest – międzynarodowy instytut wschodnio- i środkowoeuropejskiej myśli intelektualnej.
 
***
Hotel Hilton usytuowany w pobliżu Kościoła Macieja. To tutaj odbyło się huczne wesele Elizabeth Taylor i Richarda Burtona. Po 10 latach razem Taylor wzięła rozwód z wiecznie zdradzającym ją i ciągle pijanym Burtonem po to, aby ponownie w rok później wziąć z nim ślub. Było to szóste małżeństwo Elizabeth z jej piątym mężem. Notabene, nie był to jej ostatni związek.
 
 

***
Na bramie Pałacu Królewskiego w Budzie stoi na piedestale mosiężny ptak Turul z rozpostartymi skrzydłami i mieczem w szponach. Jest mitycznym narodowym symbolem Węgrów. Wg legendy ptak upuścił miecz w miejscu dzisiejszego Budapeszcie, wskazując Madziarom, że obszar ten będzie ich ojczyzną.
***
Wzgórze Gellérta (Gellért Hegy)

Góra Gellérta wznosi się na wysokość 130 m, stanowiąc doskonały punkt widokowy. Na jego szczycie, po zakończeniu powstania narodowego z 1848 r., z rozkazu cesarza wzniesiono.

Z tarasu widokowego można podziwiać zarówno panoramę Budy, z Górą Zamkową i Pałacem Królewskim, Basztą Rybacką, Kościołem Macieja, nabrzeże Dunaju, mosty, jak i panoramę Pesztu z Parlamentem, Bazyliką Św. Stefana i innymi zabytkami.
***
Bazylika św. Stefana w Budapeszcie 

Bazylika położona jest w Peszcie, niedaleko Mostu Łańcuchowego. Poświęcona pierwszemu chrześcijańskiemu, węgierskiemu królowi Stefanowi. Wśród wielu relikwii przechowywanych w kościele jest zabalsamowana prawa ręka króla Stefana.
 

 

 
 

 

 

 


 
 
 


*** 
W Parku Miejskim, zwanym Városliget znajduje się pomnik zakapturzonej, tajemniczej postaci. To pomnik kronikarza Galla Anonima.
 
***

Co można zobaczyć:
Pomnik Imre Nagya, Węgra, który stanął po stronie powstańców, ogłosił neutralność Węgier i wystąpienie kraju z Układu Warszawskiego, podjął rokowania w sprawie całkowitego wycofania armii sowieckiej z Węgier. Po aresztowaniu Imre Nagya, stalinowski sąd wymierzył mu wyrok śmierci, został rozstrzelany i ... pochowany na śmietniku ze skrępowanymi drutem kolczastym rękami i nogami.
***
Most Łańcuchowy lub most Széchenyiego na Dunaju w Budapeszcie. Lwy, które czuwają po obydwu krańcach mostu wykonał artysta rzeźbiarz János Marschalkó. Plotka głosi, że lwy zostały wyrzeźbione bez języków. Nie jest to prawda. Lwy mają języki, jednak z perspektywy przechodnia ich nie widać (lwy leżą na blokach o trzymetrowej wysokości).

 ***
Muzeum Etnograficzne w Budapeszcie (Néprajzi Múzeum) – muzeum utworzone w roku 1872 jako dział etnograficzny Węgierskiego Muzeum Narodowego.

 ***
Parlament w Budapeszcie. Jeden z symboli stolicy Węgier i całego kraju. Położony nad Dunajem, w dzielnicy Peszt, jest jednym z największych gmachów parlamentów narodowych na świecie.


***

Zobacz:
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...