Pałac Czartoryskich w Pełkiniach

Pałac w Pełkiniach należał od 1889 roku do Witolda Czartoryskiego i Jadwigi z hr. Dzieduszyckich. Wcześniej dobra Pełkińskie należały kolejno do Dunikowskich, Ostrogskich, Lubomirskich i Sanguszków.

Witold Czartoryski s. Jerzego

W czasie II wojny światowej pałac i park uległy znacznym zniszczeniom.
Na początku 1945r. zabudowania i park zostały przejęte przez Referat Opieki Społecznej Urzędu Powiatowego w Jarosławiu i po remoncie utworzono tu Państwowy Dom Pomocy Społecznej.

Od kilku lat rezydencja wraz z parkiem powróciła do spadkobierców prawowitych właścicieli, jest w trakcie remontu.

W ogrodzie pałacowym pośród ciekawych gatunków drzew stoi figura Matki Bożej, ufundowana z okazji złotych godów Witolda i Jadwigi.

W sąsiedztwie parku, w którym rosną daglezje, kasztanowce, dęby szypułkowe, lipy drobnolistne oraz buki i cisy, limby, choina kanadyjska i magnolie zachowały się pozostałości budynków folwarcznych: rządcówka, lamus, stajnia i stodoła oraz domek ogrodnika. Obok pałacu są również dwa spore stawy. 

***

8 czerwca 2019 w Jarosławiu odbędzie się "Dzień Patrona Miasta Jarosławia bł. o. Michała Czartoryskiego". Byłam dzisiaj w Urzędzie Miasta, gdzie na II piętrze w sali posiedzeń znajduje się tablica pamiątkowa na pamiątkę ustanowienia Bł. Michała Czartoryskiego OP, syna tej ziemi patronem miasta Jarosławia, 11 czerwca 2005 roku.

Jan Franciszek Konrad Czartoryski (późniejszy o. Michał) ur. się 19 lutego 1879 roku w Pełkiniach koło Jarosławia, jako syn Witolda i Jadwigi z Dzieduszyckich. W latach 1914-1915 Jan spędził 8 miesięcy na Morawach, na zamku we Vranovie (Frain), u swych krewnych Adama i Stefanii Stadnickich. Wybuch I wojny światowej sprawił, że kolejne cztery miesiące Jan spędził już w wojsku austriackim, w 7. dywizjonie artylerii konnej, a potem, w latach 1915-1916, odbył służbę wojskową ucząc się w szkole oficerskiej armii austriackiej. Przygotowywał się jednocześnie do złożenia matury, którą zdał w trybie „wojennym” 10 stycznia 1916 r., w Cesarsko-Królewskiej II Wyższej Szkole Realnej w Krakowie.
Młody Jan Franciszek Czartoryski otrzymał zatem dyplom uprawniający do studiów na Politechnice. W 1917 roku rozpoczął studia na wydziale architektury Politechniki Lwowskiej.
Od listopada 1918 r. do połowy 1919 r. był uczestnikiem obrony Lwowa oraz „wojny ukraińskiej” pod wodzą kpt. Czesława Mączyńskiego. Następnie w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r. wraz z „Orlętami Lwowskimi” Jan bronił miasta przed armią Budionnego.
W 1927 wstąpił do dominikanów, święcenia kapłańskie przyjął 20 grudnia 1931 roku w Bazylice Matki Bożej Bolesnej w Jarosławiu. 

Brał udział w Powstaniu Warszawskim, jako kapelan Zgrupowania AK "Konrad". 6 września 1944, po upadku Powstania na Powiślu, nie wycofał się z oddziałami powstańczymi i nie skorzystał jak mu radzono, z możliwości ukrycia się przed Niemcami w stroju sanitariusza, lecz pozostał w szpitalu do końca z grupą ciężko rannych powstańców i cywilów. Kiedy Niemcy zajęli szpital, odnosili się do kapelana i rannych z wrogością, dając niedwuznacznie do zrozumienia jaki czeka ich los. Ojciec Michał nie zwracał na to uwagi i spokojnie się modlił. Pół godziny po ewakuacji obsługi szpitala hitlerowcy zamordowali pozostałych tam rannych oraz O. Michała, a ciała ofiar spalili na pobliskiej barykadzie.
Ojciec Święty Jan Paweł II, 13 czerwca 1999 roku w Warszawie beatyfikował bohaterskiego zakonnika w grupie 108 Męczenników II Wojny Światowej.
W Bazylice OO Dominikanów o godz. 17:30 odbyło się wspomnienia rodzinne Barbary Czartoryskiej.